Ik haat haar. Iedere vezel in mijn lijf verafschuwt haar. Ik vind haar vreselijk. Ze is een afschuwelijk mens. Ik… Ik weet niet eens meer wanneer het begon. Ik heb van haar gehouden, dat geloof ik best. Het zal zo zijn geweest, dat moet wel. Ik voel het alleen niet meer. Ik kan het me niet herinneren en ik voel niets dan haat bij haar. Die afgrijselijke stem, die sacherijnige kop, ik trek het niet langer. Als zij niet oprot dan ga ik.
Kerstmis 1981 – een witte wereld. Iedereen is binnen waar het warm is. Beslagen ruiten waarachter lichtjes branden, zo lijkt de kleine woonboerderij wel een lantaarn in de nacht. Het is avond en de tuin oogt onherkenbaar. Een sneeuwtapijt van wel vijftien centimeter bedekt alles en maakt het donker wat lichter. Het sneeuwt onophoudelijk en dikke vlokken dwarrelen naar beneden. Midden in de sneeuwdeken glinsteren lichtjes. De blauwspar is opgetuigd en onder de sneeuw gloeien de lampjes zacht.
Mijn vriendin Mo heeft een talent. Niet zomaar een talent kan ik je zeggen. Zij heeft humor aan haar broek hangen - of aan haar fiets - net zoals het uitkomt. Grappig kun je niet worden, je hebt het of je hebt het niet. Het is niet aan te leren of zelfs af te leren. Het wordt nog een hele klus om Mo’s belevenissen neer te pennen. Zoals zij het vertelt kan ik het niet. Ik doe mijn best en probeer haar smoelwerk voor de geest te halen. Knappe intelligente Mo.
Ze was er niet trots op, achteraf gezien. Maar op het moment kon het haar niets schelen. Alles in haar schreeuwde: “Nee!” en deze keer luisterde ze. Haar gevoel was het enige dat telde. Wat hij ervan vond interesseerde haar niets. Het voelde voor haar alsof hij haar verstikte, als een warme strakke coltrui in de zomer. Haar voeten voelden vast gezogen in stroperige modder en ze leek opgesloten in de tijd. De dag dat zij voor de laatste keer de kale zware voordeur van zijn huis dichtgooide, kreeg ze eindelijk lucht. Geen spijt, geen twijfels en alles kreeg weer kleur.
Daar zat hij, versteend in zijn stoel en tot niets in staat. Uren, dagen en weken regen zich aan elkaar als de borduursteken van Magda. Zijn allerliefste maatje was hem ontnomen en hij miste haar vreselijk. De stilte hamerde meedogenloos door het huis. Geen zacht geschuifel of het geluid van de borduurzijde die door de lap werd getrokken. In de keuken ontbrak het gerommel in lades, de oven die stoomde of de afwas die rinkelde in de gootsteen. Juist toen Alfons zijn laatste hoop op een verbetering van zijn ellendige leven wilde opgeven, knarste er een sleutel in het slot. Hij was onwetend tot de deur open zwaaide en er met luid gekletter iemand zijn kamer in kwam stuiven. Alfons wist instinctief dat samen met deze rare hond het leven weer terug in zijn leven kwam. Stiekem was hij dankbaar dat de zoon net zo eigenwijs was als zijn moeder.
Zittend met mijn broodtrommel voor me had ik het beste uitzicht van de kantine. Wij hadden deze tafel niet voor niets toegeëigend. Het was een onuitgesproken wet dat alleen wij hier mochten zitten, als vierdejaars had je zo je privileges. Ik hield haar al een tijdje in de gaten, ze was me op een bepaalde manier opgevallen. Het was een totaal niet in het oog springend meisje, maar er was iets vreemds aan haar. Een stille onopvallende verschijning. Toch wanneer je iets beter en langer keek, begon je iets op te vallen. Iedere blik die ik stiekem op haar wierp, bevestigde wat ik begon te vermoeden. Er begon zich iets afschuwelijks voor mijn ogen te voltrekken, want de dood kreeg een gezicht.
“Mijnheer Tjassing was het toch? Wat leuk om u eindelijk eens te ontmoeten, komt u binnen!” Bep scharrelde voor August uit door haar smalle halletje en peinsde zich suf over de reden van dit onverwachte bezoek. Gelukkig was August goed voorbereid en kwam hij direct ter zake: “U bent schrijfster, is het niet? Ik vond uw boek in mijn boekenkast. Mijn geliefde Margreth die helaas niet meer onder ons is, heeft mij op u geattendeerd. Help mij alsjeblieft”. Helpen - dacht Bep - daar had ze eigenlijk niet zoveel zin in. Ze had haar halve leven mensen geholpen, geadviseerd en gesteund en het was haar aardig gaan vervelen. Mensen leerden zo langzaam en veranderden maar weinig. Ze had met zichzelf afgesproken dat ze enkel een uitzondering zou maken voor gevallen die haar brein kietelden. Geen oude behoeftige mannen dus, of zielige eenzame stumpers.
Sjaan stond vooraan en ze had haar knokige handen stevig in haar zij geplaatst. Haar ellebogen beletten de andere dames dichtbij te komen. Haar hele houding straalde afstand uit en dominantie. Met haar snerpende stem deed ze verslag van wat zij als enige kon zien. “Ja hoor, ik zei het je, hij is precies op tijd. Keurig in het pak, nou nou, die neemt het ervan. Ik geef je op een briefje dat hij een afspraakje heeft, de hengst!”
Daar zat ze dan. Eindelijk! Ze had de dagen en nachten geteld en het buiten zien veranderen van warm en sprankelend naar koel en knisperend. De herfst was haar lievelingsseizoen en ze voelde zich hier op haar plek. Nou ja, ze had zich eigenlijk iets anders voorgesteld en ze kon niet stoppen met frunniken aan de zoom van haar eenvoudige jurk. Haar ogen speurden de zaal af. Er was niets waar haar nieuwsgierige ogen zich aan vast konden haken. Glanzend witte marmeren vloeren eindigend in strak gepleisterde wanden tot aan een torenhoog plafond. Grote matte dakramen lieten een vage gloed binnen van de ondergaande zon, alles was wit, strak en leeg – op vijf stoelen na en een bevroren beveiliger in een smetteloos uniform. Ze kon amper wachten tot zij aan de beurt was.
Het was een weelderige tuin met rijk gevulde bloemborders, afgewisseld met bloeiende heesters. Vijverpartijen werden omringd door keien en ertussendoor liepen slingerende wandelpaden. Een paradijs om eindeloos in te dwalen en zo nu en dan te rusten op een van de vele bankjes. Tussen al het groen, bijna aan het oog onttrokken, stond een klein riet gedekt tuinhuisje. Tussen het vogelgezang en het kwaken van de kikkers heen, klonk een heldere lach uit een van de vensters.
De stem echode door de ruimte, weerkaatste tegen de muren en kwam afgebrokkeld terug. Het was geen volmaakte stem. Stukjes misten als een onafgemaakte puzzel, een onvoltooide ziel. Een stem, aangetast, verbrokkeld, onvolledig; wachtend op een antwoord om alsnog voltooid te worden. De echo bleef uit, hield zich stil, rekte haar lange hals niet om zich in te zetten tot het produceren van een acceptabele respons. Dus kuchte de stem, zocht houvast aan een toon en stokte.
Ik ben tien en hoogbegaafd. Mijn naam is Sjoerd en ik vind het een stomme naam. Mijn moeder zegt dat ik de hersenen heb van een puber van dertien. Minimaal. Ik zie dat anders, mijn hersenpan reikt veel verder. Als je mij vergelijkt met mijn broertje dan ben ik vijftien. Wij schelen drie jaar met elkaar in cijfers. Hij is jonger en veel dommer als je het mij vraagt. Helaas wordt mij niets gevraagd. Mijn ouders gaan scheiden en ze denken dat ik niets merk. Sukkels!
